ГьитIинабго колода ана ХIамдулагьил лъимерлъи. ГьитIинго бижана захIматалдехун рокьиги. Эбелэменгун цадахъ лъугьун гьарулаан аххуралъул хIалтIаби, хьихьулаан гIибоцIи. Гъоркьгьаквари росдал микьгосонилаб школалда цIалулаго, ХIамдулагь тIамуна колхозалъул хIисабчилъун. Дол рагъул соназда росулъ хутIун вукIинчIо гьеб хIалтIи гьабизе бажарулев чи.

Хадув ХIамдулагь цIалана ЦIумада районалъул центр Агъвали гьоркьохъеб школалда, гьеб лъугIигун лъугьана Дагъистаналъул кIигосонилаб учительлъиялъулаб институталде. Гьеб лъугIараб мехалда, эбелинсуе кумек гьаби мурадалда, росулъе гIедегIана гьев. Амма бергьана физикаялдеги математикаялдеги бугеб рокъи, лъугьана ункъосонилаб учительзабазул институталде цIализе. ХIаракатав, лъаялде рокьи бугев студент вищула тIадегIанаб цIалул заведениялъул комсомолалъул комитеталъул членлъун ва лъабабилеб курсалъул байбихьудаго вахъуна сталинилаб стипендиатлъун.

ЛъикIал къиматаздалъун институт лъугIизабурав ХIамдулагь хIалтIизе витIула Ведено гьоркьохъеб школалде физикаялъул учительлъун, амма гьенив гIемер мехалъ хутIичIо тIамуна ЦIумада районалъул халкъияб лъай кьеялъул отделалъул заведуюшийлъун.

ГIолохъанчиясе бигьаго букIинчIо гьениб хIалтIи гIуцIизе, лъелго ине кколаан райцентралдаса 70-90 километралъ рикIкIада ругел росабалъе. Школазда рукIинчIо цIалулгун методикиял алатал, тIахьал, тетрадал, ручкаби ва цогидабги. ХIажат букIана учительзабазе жанир чIезе рукъзал, бухIизе цIул ва цогидабги чIезабизе. Гьел масъалабиги бажарун тIуразаруна гIолохъанав районоялъул заведующияс.

Районалъул школазе цIакъго хIажат рукIана гIурус мацIалъул учительзаби. Республикаялъул Лъай кьеялъул министерствоялъ рахъккуна Россиялъул батIибатIиял шагьараздаса учительзаби районалде рачIинариялъе кумек гьабеян абураб гьесул гьариялъул. Дагъистаналде рачIана Москваялдаса, Свердловскиялдаса, Ярославлялдаса учительзаби ва гьелъул хIасилалда кIвана байбихьул школаздаги гIурус мацIалъул учительзаби рукIинаризе. Гьединго Дагъистаналде рачIана физикаялъул ва математикаялъул учительзабиги. Цогидал бакIаздаго гIадин, ЦIумада районалдаги лъалаго лъикIлъизе байбихьана гIун бачIунеб гIелалъе лъай кьеялъул хIаптIи.

Доб заманалда (1956-58 сонал) ОНОялъул гIолохъанав заведующий районалда гIурус мацI малъиялъул хIалбихьиялъул бицун кIалъазе вахъана Дагъистаналъул Верховный Советалъул данделъиялда. Гьенибго ХIамдулагьица бицана гIисинал школалги данде гьарун интернатал рагьиялъул бугеб кIваралъулги. ХIукуматалъ гьелъул рахъккуна ва цIияб къагIидаялъ квербакъи гьабуна цIалдохъабазе тарбиялъай кьей лъикIлъизабиялъе.

Байбихьана къваридго рукIарал школал цIидасан разе ва спорталъул майдаби гIатIид гьаризе. Агъвали гьоркьохъеб школаддайин абуни, республикаялдаго тIоцебесезда гъорлъ гIуцIана кумекалъулаб магIишат. Гьенир гIезарулаан гIибоцIи, найил гьоцIо, гIанкIуял ва цогидабги.

ХIамдулагь МухIамадов 1960 соналда цIализе лъугьана Дагъуниверситеталъул аспирантураялде. Материалиябрахъ загIипаб батиялъ, къваригIараб литература гьечIолъиялъ гьев лъугьуна СССРалъул ГIелмабазул Академиялда цебе бугеб Кристаллографиялъул институталде, хъвана ва цIунана диссертация, вахъана районалдаго тIоцевесев физикаялъул ва математикаялъул гIелмабазул кандидатлъун. ХIамдулагь тола физикаялъул институталда гIелмияв хIалтIухъанлъун ва гьенирги цере лъурал масъалаби ракIбацIцIадго тIуразарула гьес.

Дагъистаналъул университеталъул ректор А. Абиловас ва парткомалъул секретарь Ш. ГIисаевас ХIамдулагь вачуна физикаялъул факультеталъул деканлъун хIалтIизе ва 27 соналъ гьес ракIбацIцIадго тIубазабула гьеб хъулухъ. Гьесул жигаралдалъун тIубанго цIилъана физикаялъул факультеталъул хIалтIи. Вузазда гьоркьоб тIоцебе гьениб чIезабуна лабораториязда хIисабалъулаб техника ва компьютерал. Гьесухъа бажарана университеталда физикаялъулгун математикаялъул гIелмабазул кандидатазул диссертациязе совет гIуцIизе ва гьелъул тIоцевесев председательлъунги тIамуна ХIамдулагь.

Университеталъул факультетазда гьоркьоб гIуцIараб къецалъулъ микьго нухалъ тIоцебесеб бакI ккуна физикаялъул факультеталъ ва микьабго нухалъ ХIамдулагьие кьуна "Социалистияб къецалда бергьарав" абураб каранда балеб гIаламат. Гьес нухмалъи гьабулеб факультеталъул студентал 14 нухалъ бергьана университеталда гIуцIараб къецалда. Университеталда тIоритIулел киналго тадбиразда гьоркьоб гвангъараб цIвалъун букIана ХIамдулагьица бачунеб "Архимедил къо". "Гьеб букIана киналго вузазда тIобитIулеб бищунго лъикIаб байрамлъун", илан ракIалде щвезабула профессор ХIамдулагьица.

Физикаялъул факультеталъул деканлъун хIалтIулаго, профессорас чIезабуна батIибатIиял предприятиязулгун, тIадегIанал цIалул заведениязулгун, школазулгун цIалулгун методикиял кумекалъулал бухьенал, факультеталъул художествоялъулаб хIаракатчилъиялъул коллективгун цадахъ гIемер щолаан рикIкIадал районазул школазе кумек гьабизе. Гьединал пайдаял ишазе гIоло 1983 соналда гьев мустахIикълъана "ДАССРалъул школазул мустахIикъав учитель" абураб цIаралъе. Студентазда ва преподавателазда гьоркьоб борхтаб къадру

ХIамдулагьица факультеталда кьучI лъуна физикаялъул полупроводниказул цIияб гIелмуялъе ва гьелъие нухмалъиги гьабуна. Лабораториязда гьелда тIад хIалтIулев вукIана 11 гIелмияв хIалтIухъан. ХIамдулагь ккола печаталда бахъараб 100 гIелмияб хIалтIул автор. Гьел рахъана Германиялда, Япониялда, СШАялда, Чехословакиялда, гьесие кьуна авторлъиялъул анлъго свидетельство, гьесул нухмалъиялда гъоркь къватIире риччарал алатал хIалтIулел руго халкъияб магIишаталда. Гьелъие гIоло ХIамдулагьие кьуна "СССРалъул мустахIикъав цIияб жо ургъулев чи" абураб хIурматияб цIар.

ХIамдулагьил цIикIкIарал хурхенал рукIана ва гьанжеги руго Россиялъул церетIурал гIелмиял центразулгун, гьенир хIалтIулел машгьурал академиказулгун. Гьев гIемер цеве вахъана тIолгосоюзалъул, халкъазда гьоркьосел конференциязда ва симпозиумазда.

1994 соналдаса нахъе ХIамдулагь ккола ДГУялъул гIаммаб физикаялъул кафедраялъул заведующийлъун. 1997 соналда гьев вахъана физикаялъул рахъалъ республикаялъулаб премиялъул лауреатлъун, 1998 соналда гьесие бергьана Соросил тIолгодунялалъулго грант, гьеб щола тIадегIанаб школалъул къанагIатал гIалимзабазе. Гьаб соналдайин абуни гьесие кьуна "РФялъул тIадегIанаб школачъул мустахIикъав хIалтIухъан" абураб цIар. Гьединго гIалимчи мустахIикълъана гIемерал цогидалги шапакъатазе.

МухIамадрасул МАГЬДИЕВ, ЦIумада район, Агъвали росу. 19 декабрь 2003 сон

Новые фотографии и комментарии!

Подать заявку на участие в туристическом походе в 2009г. к горе Адало-Шухгельмеэр и Заинкорт по Цумадинскому району Дагестана, можно здесь.

ЗАКАЗЫВАЙТЕ КАЛЕНДАРИ

В целях привлечения дополнительных финансов для поддержания сайта www.tsumada.ru организован выпуск календарей с панорамными снимками селении и пейзажей Цумадинского района включая селения расположенные на равнинной части Дагестана, где компактно проживают Цумадинцы.

Расценки для желающих купить календари:
тираж от 1 до 10 шт. цена за 1шт. 200руб.
тираж от 11 до 25 шт. цена за 1шт. 150руб.
тираж от 26 до 49 шт. цена за 1шт. 100руб.
тираж от 50 шт. и более цена за 1шт. 50руб.
Выбрать для себя календарь вы можете в фотогалерее раздел Плакаты/Календари. (т.8928-224-11-17)