Цолъиялде ва вацлъиялде ахIана

10 июналда МахIачхъалаялда букIана район тун къватIир гIумру гьабун ругел исламияб диналъул гIалимазул данделъи. Цебе къокъабго рагIудалъун гьеб рагьана районалъул бетIер М. Камиловас.

Встреча алимов Цумадинского района
id:4864

Бицен гьабулеб данделъиялда гIахьаллъи гьабуна Хасавюрт шагьаралъул мажгиталъул имам Я. ГIусмановас, Гъизляр шагьаралъул мажгиталъул имам С. АхIма­довас, Гъизилюрталда бугеб исламияб университета­лъул ректор М. Давудулаевас, Ха­­савюрт шагьаралда бугеб исламияб университета­лъул ректор М-Д. ГIумархIажиевас, Хасавюрт шагьаралъул мадраса­лъул мугIалим Ш. ГъазимухIа­мадовас, Хасавюрталда бугеб исламияб университеталъул мугIалим З. Му­хIамадовас, «Агьлу-сунная­лъул» нухмалъулев Г1. Къебедовас, Агъвали росдал мажгиталъул имам С. Пирму­хIама­довас, ТIинди росдал мажгита­лъул имам ХI. Халилулаевас, КIванада росдал мажгита­лъул имам Гъ. Пахрудиновас, Гъизляр районалъул «Вперед» росдал мажгиталъул имам А. Къураму­хIа­мадовас, КIванадаса М. Нажмудиновас ва М. ДибирмухIамадовас, Сасикь росулъа ХI. ХIу­сеновас, Астраханалда чIарал КIванада росулъа М. Шарапудиновас ва ХI. Халидовас, Хуштада росулъа М. ГIабдулаевас, Лъондода росулъа М. ГъазимухIамадовас, Хъварщи росулъа МухIамадица, Муцалаулалда чIарав Первомайскиялдаса ХIа­жи­яс, Гьимерсо росулъа А. ГIа­зи­­зо­вас, Лъондода росдал бегавул М. Идрисовас, Эчеда росдал бегавул ГI. КъурамухIамадовас, райадминистрация­лъул бетIер, М. ГIабдуразакъовас, райсобраниялъул председателасул заместитель А. Вечедовас, райадминистрациялъул бетIерасул заместитель, М. Гагиевас, райгазеталъул редактор М-С. ЖахIпаровас ва гь.ц.

-Ассалам гIалайкум хириял диналъул вацал, жакъа нилъ цIидасан данделъиялъе гIи­лла­лъун ккана районалда лъугьун бугеб лъикIаб гуреб ахIвал-хIал ва гIалимазда гьоркьоб бугеб рикьи гьоркьоб лъей, дина­лъул вацал цолъиялде, гъункиялде ва вацлъиялде ахIи,-ян байбихьана районалъул бетIерас жиндирго кIалъай. Россия­лъул регионаздаго гIадин, нилъер гьанибги камун гьечIо исламияб диналда гьоркьор рикьалаби, бокьарас бокьараб дин тIаса бищун гьабизе изну кьун буго, гье­лъул магIна кколаро тIари­къата­лъул ялъуни салафиназул дин тIаса бищун тIолгояз гьеб гьабизе кколин абураб. Районалда руго батIи-батIиял мацIазда кIалъаял ругел росаби, гьезул щибалъул руго жидерго хаслъа­би, гIадатал. Исламалда хурхун абуни, рикьалабазда цадахъго цояс цо бицун, цогидаз цоял ка­кун, хIакъаб рагIи бадибе абулеб гьечIо, гьединаб хьвада-чIвади нилъее къабулаб гьечIо. Жакъа нилъ гьанире руссун гьечIо республикаялъул тIа­лъи какизеги, щивасул гIун­гутIаби цIехе­зеги, бокьила гьаб мажлисалда ракI рагьараб, диналъул вацазул къимат гьабун адабалда районалъул исламияб жам­гIи­­яталда гьоркьоб цолъи ва вацлъи кин гIуцIилебали гьоркьоб лъезе. -Кин щиб бугониги гьечIо цолъи ва гъунки гIадаб къуват.

Данделъи бачине тIад къарав районалъул бетIер М. Камиловас кIалъазе рагIи кьола Хасавюрт шагьара­лъул мажгиталъул имам ЯхIя-хIажи ГIус­ма­новасе.

-Хириял диналъул вацал, тIадегIанав Аллагьас хирияб къуръаналда жани муъминзабазде хитIаб гьабулеб буго иманалъул агьлуялдаса нилъ рукIин, гьелдаса хирияб хитIаб къуръаналда жаниб гьечIо. Нилъ гьечIо цо-цоязул квер босуларел, нилъеда гьоркьоб бугеб загIиплъи ккола иман гьечIолъи, лъица щиб гьабулеб бугониги шаригIа­талъул рамкабаздаса бор­чIараб пиша гьеб какараб буго, битIараб нухда рукIине хIаракат бахъе. Нилъер гьечIо щибго бикьизе жо, нилъее чара гьечIого кIвар бугеб суал буго районалда бугеб хIал, гьелъие кьезе ккола къимат, щай гьениб ахIвал-хIал хIалуцун бугеб, нилъеда бихьа­на гьеб макьу, гьеб букIана кьогIаб, жакъа цо-цоязе гьеб гьуинлъун буго. Лъида ра­гIичIеб диналъул вац чIвай гIалам чIваялде бащалъулин, кидалъизегIан рукIинел кве­шаб­щиналдаса мисалги босун, нилъеца хIаракат бахъизе ккола ро­хьахъ ругел нахъе ахIизе,-ян бицана жиндирго кIалъаялда Я. ГIус­мановас.

КIалъазе рагIи кьола «Агьлу сунна вал жамагIат» ассоциациялъул бетIер ГIабас Къебедовасе.

-Хириял диналъул вацал, Ассаламу гIалайкум! жакъа нилъ лъугьун бугеб хIакъи­къат бицине жанисан гьалулел руго, цебе букIаралдаса нилъ жеги квеш ккезе руго, жиб-жиб унти­ялъе битIараб диагноз лъезе ккола, цебе арабги букIарабги бицине бокьун гьечIо, дие нуж киналго руго диналъул вацал, жакъа нужедаса гIелму ва гIакъ­лу бугевилан абулеб мех гуро, батила БетIергьанас дие кьураб гIелмуги лъайги. Аллагьас нилъ цолъиялъеги, нилъеда гьоркьоб махIабат щулалъиялъеги тIаму­раб гали батаги жакъа гьаб ни­лъер данделъи. Района­лъул бетIер веццун абулеб мех гуро, гьаб данделъи тIо­би­тIиялъе лъи­­кIаб нигат буго М.Камиловасул, гьалъ нилъ цолъизаризе ва гъункизаризе руго, исламалда жани рикьалаби рукIана, гьаб «Агьлу-сунна вал жамагIат» абураб рагIиялъ нилъ цоцаздаса ратIа гьарулел гьечIо, божа нуж гьеб гIуцIиялъул гьединаб мурадги гьечIо, нилъеда гьоркьоб тушманлъи бекьизе бокьарал къуватал руго. Нилъеца щивас БетIер­гьанасда цебе батIаго жаваб кьезе буго, нилъ кьучIал жавабал кьезе хIадурал рукIине ккола, нилъеца цоцаздехун бицараб рокьукъаб хабаралъулги жаваб кьезе ккола, гьеб кIочон тезе бегьуларо. Ниж ДРялъул президентас рохьазул рахъ ккуралин ккун ахIана жиндихъего, нилъер диналъул вацал руго жакъа рохьор, щай гьенир ругелан анализ гьабизе ккола, Агьлу-сунна абураб ассоциация гIуцIиялъул маслихIат гуреб, квешлъи щиб бугеб. Гьеб ассоциациялъ Москваялдаса бачIараб экспертнияб группаялда цере лъуна нижер тIалабал ва гьел тIурани Дагъистаналда би тIей гьоркьоб къотIизе бугилан лъазабуна, гьаб питна лъу­гIизабизе ккани лъабго нух буго-цо бугони рагъ гьабун, рагъалъ васал гьаруларо,гьаруралги чIвала кIиабилеб-маду­гьалихъ бугеб чачаназул нух, гьеб нужеда лъикI лъала, чачаназул ракьги гьеб россиялъул гуро, гьенир россия­лъул законалги хIал­тIулел гьечIо, кIудиял гIарцалги харж гьарун гьениб эксперимент гьабулеб буго, гьеб нилъер гьаниб гьабизе данде кколаро, гьелъул гIумруги къокъаб букIуна. Лъабабилеб нух буго ракълида, цоцада ричIчIиял­далъун, кIиябго рахъалъе пайда бугеб къагIида. Нилъер улкаялъул аслияб закон ккола Конституция. гьеб цIунулеб бугищха? гьечIо. Гьеб аслияб законалда киналго ращад гьарун руго, хIа­къикъа­талда гьеб гьедин гьечIо, масала, паризаяб хIеж борхизе цоцоязе бигьалъаби гьарун, цогидал гьелдаса махIрум гьарун руго. Улкаялда гIадлу гьечIо, лъикIалде хьул лъун унел руго рохьазде, божа гьелъ масъала тIубаларо.

Макъсуд (Теологияб институталъул ректор) чIвана, муна­гьал чураги гьесул, гьев вукIана диниял экстремистазда хIакъаб рагIи абулев чи, гьев чIваялъулъ нижер гIу­цIиялъул гIахьаллъи гьечIо ва бу­кIинаро. Нилъ цIума­ди­сезда бичIчIизе ккола жакъа бугеб хIал, рикьиял гьаризе гурел цолъизе щай хIаракат ба­хъу­лареб, дун цIумадисев­лъун вукIунаро дида цIума­дисев инжитлъун вихьани, цIума­дисезда гьоркьоб гIадлу, рагIи данде ккезабизе ни­лъеда кIвани, божа нуж Дагъистаналда гьелде щолеб цоги къуват гьечIо. РачIа районалдаги, гьеб бахун къва­тIир ругездаги нилъер цолъи, гъунки ва вацлъи бихьизабизе, хилапиял масъалабиги къватIир рахъуге, рахъани гьелъул тушбабиги гIемер рукIине руго, дие бокьун гьечIо рохьов цониги чи вукIине ва дида божун гьенисан чи тIадвусси­навизе кIвеларо, республикаялда руго къуватал нилъер гьаниб ахIвал-хIал хIабур­гъинабизе бокьаралги,-ян лъугIизабуна жиндирго кIалъай «Агьлу-сунна вал ЖамагIат» гIуцIиялъул бетIер ГIабас Къебедовас.

КIалъазе рагIи кьола Гъизилюрталъул исламияб университеталъул ректор, гIалим Му­хIа­мад Давудулаевасе.

-Ассалам гIалайкум, хириял диналъул вацал. Жакъа районалъул бетIер М. Камиловас гьаб данделъиги ахIун данде гьаруна нилъ, гьелъул мурадги буго нилъ цолъи, гъунки ва исламияб вацлъиялда рукIин. районалъул бетIерас гуро гьеб суал цебе лъезе кколеб букIа­раб, гьединаб ахIиялда гъоркь нилъ цере рахъине кколел рукIана, гьелъухъ МухIа­мадие баркала. Гьанир кIалъазе ра­хъараз бихьизабуна ЦIу­мада цIикIкIарал гIалимал ругилан. Гьеб битIараб буго, гIалимал рукIин гIоларо, махIабат рекъараб гIамалги, шаригIаталда борцун гьарулел ишалги рукIине ккола, гIалимазда гьоркьоб исламияб вацлъиги адабалъул хьвада-чIвадиги букIине ккола, -ян байбихьана гьес жиндирго кIалъай. -Гьаб жакъа тIобитIулеб данделъиялъул байбихьи лъун буго цIумадисел цолъизе, гъункизе, рагIи данде ккун рикьа­лаби тIагIинарун хIакъаб исламияб дин гьабизе, БетIер­гьанас гьедин гьабизе тавпикъ кьеги нилъее киназего.

Данделъиялда кIалъазе рахъарал гIемерисез борхана «Агьлу-сунна вал ЖамагIат» абун лъечIого гьеб ассоциациялда цIар цогидаб цIар лъун букIарабани лъикI букIин­чIо­даян. Гьеб ассоциациялъул бетIер ГIабас Къебедовас гьеб цIаралда бараб жо батани гьеб хисизеги бегьилилан рагIиги кьуна.

-Дида ракIалде ккола бицен гьабулеб Ассоциация гIуцIулаго, гьадинаб гьечIониги мажлисги гьабун гьеб суал гIалимазда гьоркьоб лъун бу­кIарабани гьал жакъа данд­чIвалел рикьалаби рукIине рукIинчIо-ян байбихьана КIванада росдал дибир Гъ-М. Пахрудиновас жиндирго кIа­лъай. -Агьлу- сунна абураб рагIул магIна гьанжесел гIолохъабазда батIайиса бичIчIулеб буго, гьелъул хIасилалда рикьалабиги лъугьунел руго. Гьеб суалалда тIад нилъ цокIалго хIалтIун рукIарабани хIасил батIияб букIинаан. ХIисаб гьабеха нижер рукIа, яги цогидал росабалъа рукIа ахираб заманалда 12 чи чIван вуго. БачIунеб буго суал, щал гьел? Гьел руго нилъер щивасул диналъул вацал. Киб хъван батараб чи чIваян, гьечIо гьедин хъвараб бакI, гьел чIвайги дица нилъер, районалъул гIалимазул гIей гьечIеб хIалтIул хIасиллъун рикIкIуна. Иш гьедин ккечIого букIиналъе нилъеда гьоркьор рукIине бегьуларо рикьалаби, рачIа хIакъаб динул исламалда сверухъ цолъизе ва гъункизе, гьеб мехалъ нилъеда цере чIарал масъалабиги мурадалде щвела.

-Ассаламу гIалайкум, хIурматиял диналъул вацал! Аслияб ва чара гьечIого хIажатаб хабар ккана гьаб мажлисалда, нилъеда лъала Авараг (с.т.гI.в.) ва гьесул сунатал, жугьутIаз 8 гурони асхIаб рикIкIунаро, хутIарал капурзаби ругилан чIола,-ян байбихьана «Агьлу сунаялъул» вакил Лъондода росулъа Шагьрурамазан Гъази­мухIамадовас жиндирго кIалъай. -Цебехун букIаралде тIаде ракьги хъвагIан, нилъ тIаделъизе ккола жакъа цебе чIараб масъалаялде. МукIурлъун абизе ккола, дун вохарав вуго нилъер гьаб жакъасеб данд­чIваялдаса ва мажлисалдаса, гьадинал дандчIваяз нилъ цолъизарула ва гъункизарула. ЯхIя-хIажица абухъего, нилъеца хIалтIи гIуцIизе ккола исламалъул кьучIал лъазариялдаса. Нилъее чара гьечIого хIажатаб буго гъункизе, исламалъ тIалаб гьабухъе цоцаздехун хIурмат цIунизе. Ислам буго ракълил ва хIеренлъиялъул дин. ХIакъи­къаталдаги гIалимазда гьоркьор гьечIо цоцазулгун квер босуларел гIадамал. Аралъул хIисаб гьабизе ккола ва нилъ рачIине ккола гражданазулаб диалогалде (рагIи данде ккеялде). Мекъалда мекъабилан, битIаралда битIарабилан абизе ккола, киназго цо кIалдисан абулеб буго цIумадаса цIаларал гIадамалин, гIалималин, гьедин батани рачIаха жанире, мисалалъе гIуцIун буго Агьлу-сунна абураб ассоциация, гIемер бахIс буго гьелда тIаса, рачIа нилъеца гьеб суал гьоркьоб лъун данде кколеб, кколареб хал гьабизе, бегьулареб суалищ гьеб бугеб. Дида гьелъулъ бихьуларо рикьи гьабизе жо. Нилъ бусурбаби руго, гьелъ цолъун, цоцазул адабги рехун течIого, рикьалаби гьаричIого, ислам партиялде гъорлъеги цIачIого махIабатги щулалъизабун рукIине ккола. Агьлу суннаялъул гIемер бицунеб буго, дихъе рачIана гье­лъул бицун, дунги щвана гьелъул бицун, дица хIатта абуна ГIабас политика гьабулев чи вугин, гьев гьенив гъорлъ ватани гьеб гIуцIиялде дун лъугьинарилан. Гьелъул хIакъикъат бицун дун щвана ЯхIя-хIажихъе, дица абулеб букIана ахIе гIалималги данде ва гьоркьоб лъе гьеб суалилан. ГьабсагIаталда лъабазаргоялдаса цIикIкIун лъимер буго Дагъистаналда бесдалаб, лъугьун бугеб хIалги хIисабалде босун гьелдаса рорчIиялъе лъабго нух буго-тIубан Дагъистанги тун къватIир ин, рохьоре ин ва чIара-хьараб берцинаб гIумру гIуцIи. Ахирисеб тIаса бищизе лъикIаб буго.

-Ассалам гIалайкум! Дихъе бачIараб ругьелалда рекъон нилъ данде ракIарун руго вацлъи гьаризе, дир нужодехун рокьукълъиги гьечIо дие нужги диналъул вацал ккола, ян бицана Гъизляр шагьаралъул дибир СаидхIусен АхIмадовас. -Жакъа нилъеде тIаде щун буго балагь, цоял рохьилалилан, цогидал милициялъу­лилан чIвалел руго дагъистаниял, нилъер щивасул диналъул вацал. Жакъа нилъеца хIисаб гьабизе ккела цере ричарал гъалатIазул, гьезул хIисабги гьабун битIизабизе ккола хадубккун гьабизе бугеб хIалтIи. Жакъаги нилъ гьебго рикьиялда хIалтIани, гьелъ гьебго рикьи бекьизе буго, жакъа нилъер рохьахъ ругел чагIи кисан рачIарал нилъеда лъикI лъала, хIукуматалъул рикьи ккараб мехалъ цо-цо церехъабаз гIуцIана къукъа­би, гьелдаса хадуб бижун бачIана гьаб питна, гьебги жибго бачIинчIо бекьун бачIана. ГьабсагIаталда рохьор ругел рукъзабахъ руссинаризе, нилъги цолъи­чIони, гьезулгун гIаммаб мацIги бати­забичIони нилъеца гьел рукъзабахъе руссинаруларо. Нилъеда цебеккун бихьараб-тараб ракьги тIаде хъвагIан бахчизабун те, нилъеда бихьана рикьиязул хIасил, жакъа нилъ цолъизе, рикьалаби гьаричIого рукIине кколин Аллагьасулгун бухьен кквезе ккола ва рикьалаби гIуцIизе бегьуларо. (Гьедин абулеб буго Аллагьас.) Рикьиял рукIине ккечIого ккани цIакъ цIодорго рукIине ккола. Нилъ гьадин ругони цIоб гьечIеб балагьалде ккезе бегьула. Лъугьун бугеб ахIвал-хIал гIодобе бичазабизе ккани, нилъер букIине ккола цолъиги гъункиги. Дида бихьана росулъ рикьиялъул хIасил, гIагарлъиялъ кверги босулареб, саламги буссинабулареб. ГъалатI кколарев чи вукIунаро, ккараб гъалатIалъе мукIурлъизеги ккола, батIаго нилъеца месед цIалел цIадирабазда гъалатIалги цIалел гьечIелъул. Дие бокьила гIаммаб цIарги, гIаммаб хьвада-чIвадиги нилъеда гьоркьоб букIине. Нилъер букIине ккола гIакълуялде буссараб бусурбабазе батулеб гIамал-хасият. Цо-цоязда вагьабиялин, цо-цоязда салафиналин, цоцазда накъшубандиялин, цо-цоязда Агьлу-сунна жамагIат абун цIарал лъун рикьалаби гьарулел руго. ГIакъидат цолъичIони нилъер динги цолъу­ларо ва нилъги диналъул вацал рукIунаро. Дица абулеб буго нилъ киналго цо гIаммаб цIаралда ва гIаммаб хьвада-чIвадиялда имам ШафигIил масабалда рукIаян. Гьелъулъ буго нилъер цолъи ва вацлъи.

Районалъул гIалимазул данделъи ана цоцада ричIчIун, цолъун ва гъункун исламалда рикьалаби гьаричIого хIакъаб динул исламалда сверухъ исламияб вацлъиялда гъоркь.

Данделъиялъул ахиралда бищана гIалимазул мажлис ахIиялъе, гьезда гьоркьоб хIалтIи гьабиялъе гIуцIиялъул комитет, гьединал данделъаби зама-заманалдаса тIоритIизе хIиса­балдеги босана ва хадубккун гIалимазул хIалтIи лъикIлъи­забиялде буссинабураб хIукмуги къабул гьабуна.

ХIасилалъулаб кIалъай гьабулаго, районалъул бетIерас гьаб данделъиялде рачIара­лъухъ гIалимазе ва гь.ц. ракI-ракIалъулаб баркала -кири загьир гьабуна, щивасул ракIалда ругел мурадал, къасдал тIуразе бокьин загьир гьабуна ва гьадинал дандчIваялги данделъабиги алхинчIого тIоритIизе жив хIадурав вугин лъазабуна.

Рехсараб данделъи лъугIи­лелдего Москваялдаса тIад вуссун вачIарав вац ГIабдурахI­мангун цадахъ жал диналъул вацалгун цадахъ рохелги пашманлъиги гIахьал гьабизе хIаду­рал ругилан бицана гьес.

Районалъул киналго гIа­дамал балагьаздаса, унта-шокълъиялдаса цIунун хутIагиян, диналъул вацаз щибаб къоялъ гьабулеб гIамал Аллагьасе гIоло­лъун гьабизе тавпикъги кьеги нилъ киназегоян дугIаги гьабун гьеб мажлисалъе ахир лъуна гIалим М. Давудулаевас.